روش خم کردن چوب چیست؟
یکی از روش های پراستفاده برای ساخت سازه های پر پیچ و خم، خم کردن چوب است.
یکی از مصالحی که برای ساختن لوازم خانگی از ان استفاده میشود،چوب است .
چوب از نظر بصری زیبایی فوق العاده زیبا و شیکی دارد و حس گرم نزدیکی به طبیعت را به وجود انسان تزریق میکند.
در اکثر موارد از چوب به صورت صاف در لوازم خانگی و همینطو مبلمان یا نماهای داخلی و خارجی استفاده میشود.
اما ایا میشود این مبلمان و نما را به صورت پیچیده طراحی کرد و ساخت؟ایا میشود چوب را خم کرد؟
بله! بعضی از متخصصان تلاش کردند تا راه خم کردن چوب را بیاموزند و اثرهای هنری زیبایی را خلق کنند که به طبیعت واقعی نیز نزدیکتر بشود.
نکته اول
در برخی از موارد برای انکه چوب خم شود باید رطوبت چوب یا همان میزان ام سی را افزایش دهیم ، تا چوب مورد نظر به میزان مورد توجهی انعطاف پذیر شود و بعد از ان درون قالب قرار گرفته و خم شوند.
به این مرحله حالت پلاستیکی شدن چوب یا حالت موم رسانی گفته میشود.
رطوبت چوب در حالت عادی 12 درصد میشود و برای انکه چوب خم شود این میزان باید به 20 درصد برسد. توجه داشته باشید که اگر میزان رطوبت چوب به صفر برسد ،چوب به خاکستر تبدیل میشود.
نکته دوم
هر قطعه چوب دارای محور های موازی است . محور میانی چوب ،محور خنثی نام دارد.
در حالت معمول، محور ها در حالت تعادل با هم قرار دارند ،اما اگر چوب دچار خمیدگی شود یا به اصلاح دیگر به ان فشار وارد شود، چوب مورد نظر از یک طرف دچار کشیدگی و از یک طرف دچار فشردگی میشود.
در این حالت محور خنثی به سمت کشیدگی نزدیک شده و سرانجام چوب میشکند.
برای حل این مشکل،چندین چوب نازک را کنار هم قرار میدهیم و بعد انها را خم میکنیم.
در این مرحله قطعات نازک چوب دچار تغییر شکل میشوند و پلکانی شکل میشوند. به این امر پدیده اغزش لایه ها یا قیچی شدن گفته میشود.
یکی دیگر از عواملی که در خم کردن چوب تاثیر میگذارد جرم مخصوص چوب است. چوب هایی که جرم مخصو بالایی دارند خم نمیشوند.
چوب درخت گردوی امریکایی ، ایدئالترین چوب برای خم شدن است.
روش های خم کردن چوب ها:
خم کردن چوب ها روش های مختلفی دارد که در اینجا به انها اشاره میکنیم:
روش اول
روش استفاده از جعبه بخار در خم کردن چوب :
در روش جعبه بخار ، میتوان از جعبه بخار با جنس چوب یا فلز استفاده کرد که روش استفاده از جعبه بخار فلزی مناسب تر است.
جعبه بخار دارای دو سوراخ است که یکی در کف ان و ورودی بخار است و دیگری در سقف ان و خروجی بخار اضافی است.
بخار اب بوسیله ی مخزن اب جوش یا یک عدد کتری ساده بوسیله شلنگ یا لوله به جعبه بخار میرسد.
چوب‌ها درون این جعبه با توجه به چگالی و واکنشی که نسبت به بخار نشان میدهند به مدت معین در داخل این محفظه قرار می‌گیرند
حالت پلاستیکی و نرمی چوب با رساندن رطوبت آن به ۲۰ درصد افزایش می‌یابد و چوب‌ها قابلیت انعطاف‌پذیری بیشتری پیدا می‌کنند.
نکته‌ای که باید بسیار به آن توجه شود این است که به ازای هر دو و نیم سانتی‌متر یا یک اینچ ضخامت چوب، باید چوب به مدت ۹۰ دقیقه داخل جعبه بخار قرار بگیرد.
بعد از گذشت مدت‌زمان لازم، چوب بخار دیده شده را بلافاصله درون قالبی که از قبل تهیه کرده‌اید قرار دهید و توسط گیره نجاری آن را محکم ببندید و حداقل به مدت ۱۲ ساعت در همان حالت قرار دهید.
نکته اینجاست که در این روش باید از تعداد بسیار زیاد گیره و یا حتی جک‌های روغنی استفاده کنید.
استفاده از قالب به ما کمک میکند که چوب دقیقاً در فرم دلخواه ما قرار گیرد و در همان حالت خشک شود. قالب‌ها می‌توانند از نوع فلزی یا چوبی باشند.
نکته‌ای که باید دقت کنید این است که مقاومت چوب‌ها مختلف است و شما هنگام خم کردن باید بااحتیاط این کار را انجام دهید تا فشاری بیشتر از فشار مورد تحمل چوب به آن وارد نکنید.
اگر احساس میکنید چوب به نرمی موردنظرتان نرسید، دوباره عملیات بخار دهی به چوب را انجام دهید.
مراقب گره چوب باشید
توجه کنید که بخار آب گرم باعث انعطاف‌پذیری در چوب میشود ولی وجود گره در چوب باعث شکست قطعه چوب در هنگام فرآیند خم کردن چوب میشود.
از هر روشی که استفاده میکنید، باید از قبل مطمئن شوید که چوب دارای گره نباشد.
چوب هایی که دارای گره هستند باید دوباره خشک شوند و در طی این پروسه ممکن است متحمل آسیب‌های خشک شدن چوب شوند و از سویی اگر رطوبت چوب کم هم باشد متحمل فشارهای خم کردن شده و می‌شکنند، پس همانطور که اشاره شد رطوبت ۲۰ درصد مناسب‌ترین رطوبت است.
روش دوم
خم کردن چوب به صورت لایه لایه :
این روش بیشتر در مواردی استفاده میشود که چوب ما خیلی ضخیم‌تر از آن است که بتوان آن را درون جعبه بخار قرار داد.
در این روش چوب را توسط دستگاه برش به‌طور عمودی به قطعات نازک‌تری تقسیم میکنیم.
هر قطعه را به‌طور مجزا درون جعبه بخار قرار داده و حالت پلاستیکی به آن می‌بخشیم و بعد لایه‌ها را با چسب به هم چسبانده و درون شابلون یا قالب قرار میدهیم و مانند روش قبل، توسط گیره‌هایی چوب را محکم نگه می‌داریم تا خشک شده و شکل موردنظر را به خود بگیرد.
نکته
نکته حائز اهمیت در این روش این است که هنگام اندازه گیری و برش چوب، طول چوب‌های ما باید بیشتر از طول سازه موردنظر باشد.
این امر به این علت است که بعد از اینکه چوب خم میشود طولش کاهش می‌یابد. نکته بعد اینکه، قبل از برش چوب‌ها با مداد یک خط مورب روی عرض آن‌ها می‌کشیم که اگر به‌طور اتفاقی ترتیب لایه‌ها به هم خورد بتوانیم راحت دوباره آن‌ها را مرتب کنیم.
فوت کوزه‌گری این است که سطح لایه‌های بیرونی را با فوم نرم (ضخامت ۵ میلی متر) بپوشانید. این باعث میشود که لایه‌ها بهتر حالت بگیرند و سازه ما در اثر فشار آسیب نبیند و تمیزتر از آب در بیاید.
دقت کنید که برای خم کردن چوب به روش لایه لایه و در مرحله چسباندن لایه‌ها به‌هیچ‌عنوان چسب چوب به کار نبرید، چون استحکام لازم را ندارد و مناسب این کار نیست.
استفاده از رزین اوره فرمالدئید مناسب است که به‌آرامی خشک شده و به‌خوبی سفت میشود.
رزین اپوکسی نیز بسیار مناسب اما گران است.
بعد از خشک شدن میتوان قطعه خمیده شده را به‌اندازه دلخواه برش زد و استفاده کرد.
در این روش باید دقت شود که همه خم‌های چوب منظم باشند تا محصول نهایی کار زیباتر شود. همچنین برای بخش‌های کوچک کار از لایه‌های نازک‌تر و برای بخش‌های بزرگ‌تر از لایه‌های ضخیم‌تر استفاده میکنیم.
در این روش میتوان از هر تعداد لایه چوبی که بخواهیم استفاده کنیم ولی باید به یاد داشته باشم که هر چه این تعداد بیشتر باشد باید از چسب بیشتری استفاده کنیم و به‌تبع آن هزینه تمام شده هم بالاتر می‌رود.
روش های مختلف خم کردن چوب در حالت لایه لایه
لایه نازک
این روش همانطور که از اسم ان پیداس روی لایه های نازک چو اعمال میشود. لایه های چوب بعد از برش چسب زده میشود و در قالب قرار میگیرد.
لایه ضخیم
روی لایه های ضخیم چوب اعمال میشود و این لایه هارا نیز بعد از برش زدن چسب میزنند و درون قالب مناسبش قرار میدهند.
روش لایه ای فقط در یک سر چوب
فقط یک سر چوب را برش‌های موازی میدهیم و به صورت لایه لایه در می‌آوریم و بعد بدون بخار چوب را خم میکنیم.
باید اشاره شود که این کار باعث کاهش استحکام چوب میشود و فقط در مواردی باید استفاده شود که نیازی به استحکام زیاد نیست .
روش سوم
روش شیار زنی یا خط زنی:
در این روش چوب را در قسمتی که می‌خواهند خم کنند شیار میزنند و بعد خم می‌کنند. عمق شیارها نیابد به حدی زیاد باشد که مثلاً در چوب‌هایی مثل تخته لایی و ام دی اف و غیره باعث شکسته شدن چوب شود.
عمق شیارها باید به‌اندازه دو سوم قطر چوب باشد نه بیشتر. فاصله هرکدام از شیارها از هم باید ۳/۱ سانتی‌متر باشد و بسیار مهم است که فاصله این شیارها از هم مساوی باشد.
فوت کوزه‌گری این است که ایجاد شیارها باید در جهت رگه‌های چوب باشد وگرنه چوب به‌راحتی میشکند. حالا با نزدیک کردن دو سر چوب باعث می‌شویم که چوب خمیده شود.
حال می‌توانیم با خاک اره و چسب داخل شیارها را پر کنیم و از یک ورق لمینت یا همان روکش برای تثبیت خمیدگی چوب استفاده کنیم.
روش چهارم
روش خلا در خم کردن چوب
در چهارمین روش خم کردن چوب از شابلون نر استفاده می‌کنند به‌طوری‌که لایه‌های برش زده شده چوب را که به چسب آغشته شده‌اند روی شابلون قرار داده و تمام این اجزا درون کیسه خلأ قرار می‌گیرند؛ حال هوای داخل کیسه خارج میشود و چوب‌ها تحت فشار جو خم میشوند.
حال این خلأ تا زمانی ادامه پیدا میکند که چسب بین لایه‌های چوب‌ها خشک شود.
برای زودتر خشک شدن چسب، میتوان از یک گرم‌کن استفاده کرد. البته امروزه از دستگاه پرس وکیوم هم استفاده میشود که دقیقاً عملکردی شبیه به همین روش دارد.
از محصولات زیبا و با کیفیت فروشگاه دستهای جادویی بازدید فرمایید.
